OBJASNJENJE SADASNJIH VREMENA
 



1.  SADAŠNJE PROSTO VREME  (Present Simple Tense) 

               „Tipično, prezent prosti se upotrebljava da označi situaciju koja se dogadja u široj sadašnjosti, bez posebnog vremenskog ograničenja. Zato se radnje  i pojave koje se stalno ponavljaju ili dogadjaju sve vreme, iskazuju ovim vremenskim oblikom

1.1. Formiranje

          Prosto sadašnje vreme jednako je glagolskoj osnovi za sva lica osim trećeg lica jednine kada se na osnovu dodaje nastavak –s.

                          

GLAGOLSKA OSNOVA    (+   - S )

·        Nastavak "-s" za sadašnje vrijeme izgovara se:

a) kao "s" ako dolazi iza bezvučnog suglasnika, ili

b) kao "z" ako dolazi iza zvučnog suglasnika ili samoglasnika:

he speaks /hi spi:ks/; he reads /hi ri:dz/.

·        Glagoli koji se završavaju na s, x, z, sh i ch obrazuju treće lice jednine nastavkom "-es": he dresses, he teaches.

·        Glagoli koji se u infinitivu završavaju na "-y", ako ispred "y" stoji suglasnik, menjaju "y" u "i", u trećem licu jednine: to cry (he cries), to try (to tries).

 

 

 

U sledećoj tabeli je prikazan glavni glagol ‘like’ u prostom sadašnjem vremenu

	subjekat	pomoćni glagol		glavni glagol
Potvrdni oblik       +	I, you, we, they			like   ‘	coffee.
	He, she, it			likes	coffee.
Odrični oblik      -	I, you, we, they	do	not	like	coffee.
	He, she, it	does	not	like	coffee.
	pomoćni glagol	subjekat
Upitni oblik       ?	Do	I, you, we, they		like	coffee?
	Does	he, she, it		like	coffee?

*V1 – glagolska osnova – like      *do+not =don’t     does+not= doesn’t

Tipovi wh - pitanja u sadašnjem prostom vremenu

1.. Wh -  Pitanja:

Wh - pitanja	Pomoćni glagol	Subjekat	Glavni glagol	Ostatak rečenice
When	do	I, you, we, they	work	-
Where	does	He,she,it	work	-

 

2.. Wh-Subject Pitanja:

(nema pomocnog glagola do ili does u pitanju –)

 

Wh -subject pitanja	Glavni glagol	Ostatak rečenice
Who	works	here ?
What	happens	at the end of the story ?

! ! ! ! !  Dva glagola u engleskom jeziku imaju posebne oblike u sadašnjem prostom vremenu:

     BE     I      HAVE

BE( biti )	HAVE (imati)
I             am	I           have
you,we they are	you, we, they   have
he, she, it      is	he, she, it  has

Uz  glagol BE, ne koristi se pomoćni glagol ni u jednom obliku rečenice

	subjekat	glavni glagol
Potvrdni oblik +	I	am		Serbian
	You, we, they	are		Serbian
	He, she, it	is		Serbian
Odrični oblik -	I	am	not	old.
	You, we, they	are	not	old.
	He, she, it	is	not	old.
	glavni glagol	subjekat
Upitni oblik ?	Am	I		late?
	Are	you, we, they		late?
	Is	he, she, it		late?

 

1.2. Upotreba

Prosto sadašnje vreme se upotrebljava u sledećim slučajevima:

 1. Kada označava radnju koja se vrši po navici i radnju koja se ponavlja. Ovde se mogu dodati prilozi: every day, always, usually ili bilo koji drugi prilog koji pokazuje da se radnja ponavlja kao neki običaj

    

I (always)read the newspaper after lunch. She often forgets her purse; Does he play tennis?

2. Za izražavanje opšte istine ili poznatih činjenica

        

Water boils at 100˚C. Cats like milk. Windows are made of glass.

3.     Za izražavanje bliske budućnosti, utvrdjenog reda vožnje ili kalendarski utvrdjenih dogadjaja

       

Don’t be late, the train leaves tomorrow at 9:00 ; The bus does not arrive at 11am, it arrives at 11 pm. The party starts at 8 o'clock.                                                          Ako smisao rečenice ili prilog izražavaju buduće vreme kao npr. as soon as, till, if i when ne upotrebljava se futur već prosti prezent. Primer: As soon as you arrive there, send me a telegram. I take my degree next Monday.

4.  Radnja se dešava sada  (Non-Continuous glagoli)

       

Ponekad se sadašnje prosto vreme koristi za izražavanje radnje koja se dešava sada.

Primeri:     
 I am here now;  He needs help right now. He has his passport in his hand ; She is not here now

Glagoli osećanja, koji se dešavaju spontano (to hear, to see) i glagoli to know, to understand, to want...) se uglavnom koriste u prostom prezentu a ne u trajnom prezentu. Primeri: I hear a nice song. We uderstand what you want.

5. .Prilikom živog pripovedanja, kada se pripovedač duhom prenese u prošle dogadjaje kao da je tamo prisutan. Time se postiže živopisnije i verodostojnije prikazivanje nekih dogadjaja ,  prepričavanje filmova,  književnih dela.
 “Owen kicks the ball to Ronaldinio, who passes it to Beckham. Beckham scores a goal!”“Juliet’s father wants her to marry Paris, but Juliet loves Romeo”.

6. Za uvodjenje citata u upravnom i neupravnom govoru.

Primer: Our grammar gives the rules that the present tense is used in quotations

2. SADAŠNJE TRAJNO VREME (The Present Continuous Tense )

              Sadašnje trajno vreme (trajni prezent), se koristi kada govorimo o radnji koja se dešava sada, u trenutku govorenja. Taj sadašnji period može biti baš sada u ovom momentu (now), a može se odnositi i na period “ovih dana” (these days).  Ovo vreme odgovara našoj pravoj sadašnjosti

2.1  Formiranje    

             Za obrazovanje trajnog prezenta koristi se prezent pomoćnog glagola be u kombinaciji sa sadašnji participom koji se formira kada se na  glagolsku osnovu doda nastavak –ing.

AM / IS / ARE   +  GLAGOLSKA  OSNOVA    + ING

                                Sadašnji particip (Present participle)

Pri obrazovanju sadašnjeg participa mora se voditi računa o sledećem da ako                     se glagolska osnova završava:

 a) na suglasnik a ispred njega se nalazi kratak naglašeni samoglasnik, krajnji    suglasnik se pre dodavanja -ing udvostručava: stop - stopping

b) završava na - ie, menja se ie u y: lie - lying

c) na -e koje se ne izgovara, pre dodavanja -ing izostavlja se - e:  come- coming

U sledećoj tabeli je prikazan glagol drink u sadašnjem trajnom vremenu.

	subjekat	pomoćni glagol		glavni glagol
Potvrdni oblik +	I	am		drinking	coffee.
	you, we, they	are		drinking	coffee.
	he, she, it	is		drinking	coffee.
Odrični oblik -	I	am	not	drinking	coffee.
	you, we, they	are	not	drinking	coffee.
	He, she, it	is	not	drinking	coffee.
	pomoćni glagol	subjekat
Upitni oblik ?	Am	I		drinking	coffee?
	Are Is	you he, she, it		drinking drinking	coffee? coffee?

·        Tipovi wh - pitanja u sadašnjem trajnom vremenu

1. Wh Questions:

Wh- upitna reč	Pomoćni glagol	Subjekat	Glavni glagol	Ostatak rečenice
What	am	I	working	on this month ?
Where	is	he \ she \ it	staying	this weekened ?
When	are	we \ you \ they	playing	chess ?

2. Wh Subject-Questions:

Wh- Subject Question Word	Glavni glagol	Ostatak rečenice
Who	is playing	chess tonight ?
What	is happening	here ?

2.2.  Upotreba

Sadašnje trajno vreme se upotrebljava u sledećim slučajevima :

1. Radnja se dešava sada

               

Upotrebljava se da se izrazi radnja koja se upravo dešava ili ne dešava, koja je u toku baš u ovom času kada govorimo.  Primeri:

What is she doing? ; I am sitting; Are you swimming now?

 

2. Radnja traje u dužem vremenskom periodu

               ( www.englishpage.com, 29.O3.2009.)

U engleskom jeziku ‘now’ može značiti: sada momentalno, danas, ovog meseca, ove godine.... Ponekad se ovaj oblik upotrebljava da izrazimo naše učešće u jednoj radnji koja duže traje, ne mora da znači da je sada baš momentalno obavljamo.

Primeri: I am studying to become a doctor; She is growing older.

 

3.  Bliska budućnost

                        (www.englishpage.com: 29.O3.2009.)

Ponekad se upotrebljava da označi dešavanje neke radnje u bliskoj budućnosti.

Primeri: I am meeting some friends after work.;I am not going to the party tonight.

         Ako vršenje radnje zavisi od nečega, odnosno još nije odlučeno da će radnja izvršiti, onda se koristi future simple.  Primer:

They will spend their holidays in the mountains if they get rooms in the hotel.

4.  Radnja koja se ponavlja

                     (www.englishpage.com: 29.O3.2009.)

Sadašnje trajno vreme u kombinaciji sa rečima kao što su "always" ili "constantly" izražava ideju da se nešto iritirajuće ili šokantno često dešava. Značenje je slično prostom sadašnjem vremenu ali sa negativnom konotacijom. (Murphy,1985:85)

Reči always ili constantly  treba da su izmedju "be" and "verb+ing."

Primeri: She is always coming to class lat; He is constantly talking.

NAPOMENA!

Glagoli koji označavaju neko stanje, a ne radnju, obično se ne koriste u Present continuous već u Present simple tense. 

She loves chocolate ice cream.  (ne - She is loving chocolate ice cream. )

Lista glagola koji se uglavnom ne koriste u continuous već u simple  formi:

- oseta (percepcije): feel*, hear, see*, smell, taste

- mišljenje :assume, doubt, feel (smatrati), find (misliti), suppose, think*

- mentalna stanja: forget, imagine, know, mean, recognise, understand

- emocije/ želje:envy, fear, hate, like, love, mind, prefer, regret, want, wish

- ostali glagoli: look (biti sličan), seem, be (u većini slučajeva), have (kada znači posedovati)

IZUZECI

Navedeni glagoli mogu se koristiti i u trajnoj formi ali sa drugim značenjem, npr:

• This coat feels nice and warm. (ovaj kaput je lep i udoban, to je naša percepcija) • John's feeling much better now. (Džon se oseća mnogo bolje sada)

o       She has three dogs and a cat. (Ona ima tri psa i mačku, posedovanje)

o       She's having supper. (Ona večera, jede);

§         I can see Anthony in the garden. (Vidim Anthonija u bašti, percepcija)

§         I'm seeing Anthony later. (Srešću Anthonija kasnije, planiramo se sresti)